İslam'ın kutsal kitabı Kur'an-ı Kerim'de bulunan Tevbe Suresi, diğer surelerden farklı olarak başında "besmele"nin yer almamasıyla dikkat çeker. Bu özelliğin arkasında yatan sebepler çeşitli İslam alimleri tarafından tartışılmış ve çeşitli görüşler ortaya konmuştur. İşte bu konudaki farklı sebepler ve izahlar:
-
Enfâl Suresi İle İlgili Olma İhtimali: Tevbe Suresi, Enfâl Suresi'nin devamı olabileceği düşünülerek başında besmele bulunmaması olasılığından bahsedilmiştir. Ancak bu ihtimal zayıf bulunmuş ve eleştirilmiştir. Zira eğer bu sebep olsaydı sadece Enfâl'den Tevbe'ye geçerken besmele okunmamalıydı; oysa Tevbe Suresi'ne başlarken de besmele okunmaz. Bu da tam anlamıyla açıklamayı sağlamıyordu.
-
Müşriklerle Antlaşmanın Bozulması: Sûrenin müşriklere ağır bir ihtarla ve –âyetin tefsiri sırasında açıklanacak sebeplere binaen– onlarla yapılmış antlaşmanın bozulup savaş ilân edilmesi tâlimatıyla başlaması. Bu izaha göre, besmele güven ve rahmetin ifadesi olduğundan iki zıt ifadenin birlikte okunması uygun görülmemiştir. Başka bazı sûrelerin de savaş buyruğu içerdiği (Derveze, XII, 66) veya “yazıklar olsun” gibi ifadelerle başladığı (Âlûsî, X, 61) gerekçesiyle bu izah eleştirilmişse de, başka bir sûrenin başında böyle şiddetli bir uyarı ve ahdi bozma ifadesi yer almamaktadır.
-
Resulullah'ın Örneği: Tevbe Suresi'nin başında besmele olmamasının en önemli sebeplerinden biri, Hz. Peygamber'in kendisi tarafından bu şekilde öğretilmiş olmasıdır. Hz. Peygamber (s.a.s.), Tevbe Suresi'nin başına besmeleyi getirmemiş ve bu durum sonraki nesillere de böyle aktarılmıştır. Bu, Kur'an'ın değiştirilmeden nesilden nesile aktarıldığını ve sahabenin bu konuda ne kadar titiz davrandığını gösteren önemli bir örnektir.
Tevbe Suresi'nde besmele çekilmemesi özelliği sadece Tevbe Suresi ile ilgilidir. Eğer Tevbe Suresi'ni okumaya başlarken sadece "eûzü" çekiliyorsa, sonraki bir ayetinden başlayacaksa eûzü ile birlikte besmele de okunur. Ancak Enfâl Suresi'nden Tevbe Suresi'ne geçilirken besmele okunmaz, sadece kıraat devam ettirilir.
Sonuç olarak, Tevbe Suresi'nin başında besmele olmamasının farklı izahları bulunsa da, İslam alimleri genel olarak bu konuda görüş birliği içindedirler ve Tevbe Suresi'nin başında besmele okunmaması gerektiğini kabul etmişlerdir.
