Bazı âlimlere göre, bu harfler Kur'an'ın Allah kelamı olduğuna inanmayanlara meydan okumak için kullanılmış ve onlara, "Eğer gücünüz yeterse, siz de benzer bir kitap ortaya koyun" denilmek istenmiştir.
Huruf-u Mukattaa'nın bir diğer anlamı da Allah ve Resûlü arasında özel şifrelerdir ve bu harflerin manasını sadece Allah ve Resûlü bilmektedir. Bu görüşe sahip olan âlimler, bu harflerin sırlı olduğuna inanır ve zahirine iman ederler, ancak manasını Allah'a bırakırlar.
Bu harflerin kullanılmasının bir diğer amacı da muhatapların dikkatini çekmek ve onları vahyedilen ilahi hakikatleri dinlemeye teşvik etmektir. İnsanların doğasında, görmediği ve duymadığı şeylere karşı bir ilgi vardır, bu nedenle bu harflerle başlayan surelerdeki mesajlara daha fazla dikkat etmeleri amaçlanmıştır.
Bu harflerle başlayan Bakara Suresi'nin ilk beş ayeti, Kitap'ın, şüphe içermeyen bir rehber olduğunu belirtir. Allah'a karşı gelmekten sakınanlar için bu Kitap, doğru yolu göstericidir. İman edenler, gayba inanırlar, namazı dosdoğru kılarlar, Allah'ın kendilerine verdiği rızıktan harcarlar ve hem sana indirilene, hem de önceki Kitap'lara inanırlar. İşte bu kişiler, Rablerinden gelen doğru yolu takip eden ve kurtuluşa eren kimselerdir.
Elif Lam Mim'in okunmasının fazileti vurgulanarak, Kur'an-ı Kerim'den her harf okuyana sevap verileceği belirtilir. Peygamber Efendimiz, "Kim Kur’an-ı Kerim’den bir harf okursa, onun için bir iyilik sevabı vardır. Her bir iyiliğin karşılığı da on sevaptır" buyurarak her harfin kıymetini vurgulamıştır.
ELİF LAM MİM (BAKARA SURESİ 1-5. AYETLER) TÜRKÇE OKUNUŞU
Bismillahirrahmânirrahîm.
Elif. Lâm. Mîm.
Zâlikel kitâbu lâ reybe fîh(fîhi), huden lil muttekîn(muttekîne).
Ellezîne yu’minûne bil gaybi ve yukîmûnes salâte ve mimmâ razaknâhum yunfikûn(yunfikûne).
Vellezîne yu’minûne bi mâ unzile ileyke ve mâ unzile min kablik(kablike) ve bil âhireti hum yûkınûn(yûkınûne).
Ulâike alâ huden min rabbihim ve ulâike humul muflihûn(muflihûne).
ELİF LAM MİM (BAKARA SURESİ 1-5. AYETLER) ANLAMI
Rahmân ve rahîm olan Allah’ın adıyla.
Elif Lâm Mîm.
Bu, kendisinde şüphe olmayan kitaptır. Allah’a karşı gelmekten sakınanlar için yol göstericidir.
Onlar gaybe inanırlar, namazı dosdoğru kılarlar, kendilerine rızık olarak verdiğimizden de Allah yolunda harcarlar.
Onlar sana indirilene de, senden önce indirilenlere de inanırlar. Ahirete de kesin olarak inanırlar.
İşte onlar Rab’lerinden (gelen) bir doğru yol üzeredirler ve kurtuluşa erenler de işte onlardır.
ELİF LAM MİM (BAKARA SURESİ 1. AYET) TEFSİRİ
“Elif. Lâm. Mîm.” tefsir ilminde “hurûf-i mukattaa” diye bilinen ve “ayrı ayrı okunan harfler”dir. Kur’ân-ı Kerîm’in yirmi dokuz sûresine bu harflerle başlanır. Bazıları sûre başlarında müstakil bir ayet iken, bazıları da âyetin bir bölümüdür. Buradakiler ise müstakil bir ayettir. Bu harfler, Kur’an’ın müteşâbih âyetlerindendir. Müteşâbih, birden çok mâna ifade etmesi sebebiyle hangisinin kastedildiği okuyanların çoğu tarafından tam olarak anlaşılamayan âyetlere denir. Bu harflerin mâhiyeti ve hangi mânaya geldiği hususunda pek çok görüş bulunmaktadır. Bunlar arasında tercih edilen görüşler şunlardır:
› Bu harfler, Kur’ân-ı Kerîm’in Allah kelâmı olduğuna inanmayanlara meydan okumak için bazı sûrelerin başına getirilmiş ve âdetâ şu mâna kastedilmiştir: “Kur’an-ı Kerîm, şu gördüğünüz ve işittiğiniz harflerden oluşan kelime ve cümlelerden meydana gelmektedir. Siz bu harfleri biliyorsunuz. O hâlde gücünüz yetiyorsa haydi siz de bu harfleri kullanarak Kur’an’a benzer bir kitap ortaya koyun!”
› Hurûf-i mukattaa, Allah ve Rasûlü arasında hususi şifrelerdir. Mânasını ancak Allah ve Rasûlü bilir. Bu görüşte olan âlimler, “Onlar Kur’ân’ın sırrıdır. Biz zâhirine inanır, mânasını Allah’a bırakırız” derler.
› Cenab-ı Hak, tek tek okunan bu harflerle muhatapların dikkatlerini çekerek, bir an için her işi bırakıp vahyedilen muazzam ilâhî hakikatleri can kulağıyla dinlemelerini temin etmektedir. Zira insan fıtratında, görmediği ve duymadığı garib şeylere karşı ilgi duyma özelliği vardır. İnsanlar, bu harflerin mânasını anlamaya çalışırken, onlardan sonra gelen bölümleri de dinlerler ve böylece maksad hâsıl olur.
› Başında bulundukları sûrelerin muhtevalarına dikkat çekmek üzere Allah Teâlâ bu harflerle yemin etmektedir.
Kaynak: Prof. Dr. Ömer Çelik Tefsiri