Zikirden tam anlamıyla yararlanabilmek için, hem kalbimizin hem de zihnimizin zikre katılması gerekir. Çünkü, namaz gibi, zikir de içtenlikle ve bedenle birlikte gerçekleştirilmelidir.
Yüce Allah şöyle buyurur:
“Mü’minler ancak o kimselerdir ki; Allah anıldığı zaman kalpleri titrer…” (Enfâl, 2)
Resûlullah buyurdular:
“Müferridler Allah’ı zikretmeye düşkün olan kimselerdir. Zikir onların sırtlarındaki günah yüklerini indirdiği için kıyamet günü hafiflemiş olarak gelirler.” (Tirmizî, Daavât 128)
GERÇEK ZİKİR
Bâyezid-i Bistâmî Hazretleri'nin ifadesiyle:
“Çok zikir; adedi fazla olan değil, gafletten sakınarak ve huzûr ile yapılan zikirdir.”
Zikirden kaynaklanan feyz ve ruhaniyetten tam anlamıyla yararlanabilmek için, hem kalbimizin hem de zihnimizin zikre katılması gereklidir. Namaz gibi, zikir de kalp ve bedenin bir uyum içinde yapılması gereken bir ibadettir. Dil zikrini yaparken, kalp de zikrin anlamını düşünmelidir.
Kendimizi sürekli olarak Allah'ın huzurunda olduğumuz bilinciyle hareket etmeli, O'nun bizi her an ve her yerde gözettiğini, hatta şah damarımızdan daha yakın olduğunu idrak etmeliyiz. İşte bu bilinçle kalpte bir "huzur" hali oluşur. Ariflerin ifade ettiği "huzur" terimi, vücutta bir rahatlama değil, Allah'la birlik bilincinin kalpte sabitlenmesi sonucu ortaya çıkan "sürekli zikir" halidir.
Her an Allah'ın huzurunda olduğunu bilmenin kalbe kazandıracağı manevi ferahlık, zikri en yüksek seviyeye taşır. Allah, zikrin yüksekliğine erişen gerçek zikir ehlini, şu ayette şöyle tanımlar:
"Müminler ancak o kimselerdir ki; Allah anıldığı zaman kalpleri titrer…" (Enfâl, 2)
Demek ki zikir, sadece dili tekrarlamaktan ibaret değildir. Aksine, dilin söylediği ismin anlamlarını düşünerek kalplerin ürpermesi ve zikir haline gelmesi anlamına gelir.
ŞEKİL SECDESİ DEĞİL, GÖNÜL SECDESİ YAPIN
Hz. Mevlânâ'nın gönül feyzinden yoksun, sadece ritüelde kalan ibadet edenlere yönelik sözleri şu şekildedir:
"Ey gaflet içinde olan! Keşke secde anında yüreğini samimiyetle Allah'a yönlendirebilseydin ve 'Yücelerin yücesi Rabbim, her türlü eksiklikten arındırılmıştır.' demenin anlamını tam anlayabilseydin. Yani sadece biçimsel secde yapmak değil, (seni mükemmel bir yükselişe taşıyacak) gönül secdesi yapabilseydin!"