1.Margarinler
Margarinler aslında bitkisel yağlardan üretilen bir tür yağdır. Ancak, margarinlerin zararlı
olduğu düşünülmektedir çünkü trans yağ asitleri içermeleri ve yüksek oranda doymuş yağlar
içermeleri nedeniyle kalp sağlığı için potansiyel bir risk oluşturmalarıdır.
Trans yağlar, birçok işlenmiş gıda ürününde bulunan yapay bir yağ türüdür. Bu yağlar, uzun
süre dayanıklılık için gıdalara eklenir ve tadı ve dokusu için kullanılır. Ancak, trans yağlar,
yüksek kolestrol seviyeleri ve kalp hastalığı riskini artırdığı için sağlık için tehlikeli kabul
edilmektedir.
Ayrıca, margarinlerin çoğu yüksek oranda doymuş yağ içermektedir. Doymuş yağlar,
kolesterol seviyelerini yükselterek kalp hastalığı riskini artırır.
Sonuç olarak, margarinlerin zararlı olmasının nedeni, trans yağ asitleri içermeleri ve yüksek
oranda doymuş yağ içermeleridir. Bu nedenle, kalp hastalığı riskini azaltmak için daha sağlıklı
alternatifler tercih edilmelidir, örneğin zeytinyağı veya avokado yağı gibi bitkisel yağlar.
2.Salam, sosisler
Salam ve sosis gibi işlenmiş etler, sağlık için zararlı olabilen birçok bileşik içerirler. İşlenmiş
etlerin düzenli tüketimi, kanser, kalp hastalığı ve diyabet gibi ciddi sağlık sorunlarıyla
ilişkilendirilmiştir.
İşlenmiş etler, genellikle fazla miktarda tuz, koruyucu madde ve nitrat/nitrit içerir. Nitratlar,
işlenmiş etlerin rengini ve dayanıklılığını artırmak için kullanılır, ancak bunlar nitritlere
dönüştüğünde sağlık için tehlikeli olabilirler. Nitratların ve nitritlerin vücutta kansere neden
olabilen nitrozaminlere dönüşebileceği düşünülmektedir.
İşlenmiş etler, yüksek oranda doymuş yağ içerebilir ve bunlar yüksek kolesterol seviyeleri ile
bağlantılıdır. Ayrıca, işlenmiş etlerdeki yüksek kalori ve yağ içeriği, aşırı kilo ve obezite riskini
artırabilir.
Sonuç olarak, salam ve sosis gibi işlenmiş etler, tuz, koruyucu maddeler ve nitrat/nitrit
içermeleri nedeniyle sağlık için zararlı olabilirler. Sağlıklı bir diyet için, işlenmiş etlerin
tüketimi mümkün olduğunca azaltılmalı ve daha fazla sebze, meyve ve tam tahıllar içeren
beslenme düzenleri tercih edilmelidir.
3.Bulyonlar
Bulyonlar, birçok işlenmiş gıda ürününde kullanılan bir tür baharatlı et suyu veya sebze suyu
ekstresidir. Ancak, bulyonlar, sağlık için potansiyel bir risk oluşturan birçok zararlı bileşik
içerebilirler.
Bulyonlar, genellikle yüksek miktarda tuz, monosodyum glutamat (MSG), yapay
tatlandırıcılar ve koruyucu maddeler içerirler. Bu bileşiklerin bir kısmı alerjik reaksiyonlara
veya migrenlere neden olabilir.
Özellikle MSG, birçok kişide baş ağrısı, mide bulantısı ve diğer yan etkilere neden olduğu
bilinen bir bileşiktir. MSG’nin, beyindeki glutamat reseptörlerini aktive ederek sinir sistemine
zarar verebileceği de öne sürülmüştür.
Ayrıca, bulyonlar yüksek oranda sodyum içerirler. Yüksek sodyum tüketimi, yüksek tansiyon,
kalp hastalığı ve inme riskini artırabilir.
Sonuç olarak, bulyonlar, yüksek miktarda tuz, MSG ve koruyucu maddeler içerebilirler ve bu
nedenle sağlık için potansiyel bir risk oluşturabilirler. Daha sağlıklı bir seçenek için, ev yapımı
et veya sebze suyu kullanarak kendi bulyonunuzu yapabilirsiniz veya tuz ve yapay katkı
maddeleri içermeyen bulyonları tercih edebilirsiniz.
4.Patates Kızartması, Cips
Cipsler, sağlık için zararlı olabilen birçok bileşik içerirler. İşlenmiş gıdaların bir örneği olan
cipsler, yüksek oranda yağ, tuz ve karbonhidrat içerirler ve düzenli olarak tüketildiğinde
çeşitli sağlık problemlerine neden olabilirler.
Cipslerin ana bileşeni patates ve bitkisel yağdır. Ancak, cipslerin pişirme süreci sırasında
yüksek sıcaklıkta kızartılmaları nedeniyle, cipslerin içindeki yağ okside olur ve zararlı bileşikler
oluşturur. Bu bileşikler, inflamasyona neden olabilir ve kanser, kalp hastalığı ve diğer sağlık
sorunları riskini artırabilir.
Cipsler ayrıca yüksek miktarda tuz içerirler ve aşırı tuz tüketimi, yüksek tansiyon, kalp
hastalığı ve diğer sağlık problemleri ile bağlantılıdır. Ayrıca, cipsler yüksek oranda kalori
içerirler ve aşırı tüketimi obezite ve diğer kilo problemlerine neden olabilir.
Cipsler ayrıca trans yağ içerebilirler. Trans yağlar, kolesterol seviyelerini artırarak kalp
hastalığı riskini artırırlar. Ayrıca, trans yağlar inflamasyona neden olabilirler ve vücutta birçok
sağlık sorununa neden olabilirler.
Sonuç olarak, cipsler yüksek miktarda yağ, tuz, kalori ve trans yağ içerirler ve düzenli tüketimi
birçok sağlık problemlerine neden olabilir. Sağlıklı bir diyet için, işlenmiş gıdaların tüketimini
azaltmalı ve daha fazla sebze, meyve, tam tahıl ve protein kaynaklarına yer veren bir
beslenme düzeni tercih edilmelidir.
5.Kola
Kola, sağlık için zararlı olan birçok bileşik içerir. İçerdiği yüksek miktarda şeker, kafein ve
kimyasal tatlandırıcılar nedeniyle, düzenli olarak tüketildiğinde birçok sağlık problemlerine
neden olabilir.
Kola içerdiği yüksek miktarda şeker nedeniyle, obezite, diyabet ve kalp hastalıkları gibi sağlık
sorunları ile ilişkilendirilir. Şekerli içeceklerin tüketimi aynı zamanda diş çürümesi riskini de
artırabilir.
Ayrıca, kola yüksek miktarda kafein içerir. Kafein, sinir sistemini uyarır ve aşırı tüketildiğinde
çeşitli yan etkilere neden olabilir. Bunlar arasında huzursuzluk, sinirlilik, anksiyete, uyku
problemleri ve kalp atışlarının hızlanması sayılabilir.
Kimyasal tatlandırıcılar da kolanın zararlı bileşenleri arasındadır. Özellikle aspartam, baş
ağrısı, mide bulantısı, anksiyete ve diğer yan etkilere neden olabilir. Bazı araştırmalar ayrıca
aspartamın kanser riskini de artırabileceğini öne sürmektedir.
Sonuç olarak, kola, yüksek miktarda şeker, kafein ve kimyasal tatlandırıcılar içerir ve düzenli
tüketimi birçok sağlık sorununa neden olabilir. Sağlıklı bir diyet için, şekerli ve işlenmiş
içeceklerin tüketimini azaltmak ve daha fazla su, bitki çayları ve taze meyve suları tüketmek
önerilir.
6.Enerji İçecekleri
Enerji içecekleri yüksek kafein içerirler ve aşırı tüketildiklerinde, sinirlilik, huzursuzluk,
anksiyete, uyku problemleri ve kalp atışlarının hızlanması gibi yan etkilere neden olabilirler.
Ayrıca, yüksek miktarda kafein tüketimi kalp ritim bozuklukları ve hipertansiyon riskini
artırabilir.
Enerji içecekleri ayrıca yüksek miktarda şeker içerirler. Aşırı şeker tüketimi, obezite, diyabet,
kalp hastalığı ve diğer sağlık sorunları ile ilişkilendirilir. Bazı enerji içecekleri ayrıca yüksek
fruktozlu mısır şurubu gibi şeker alternatifleri içerirler. Bu şeker alternatifleri de, yüksek kan
şekeri seviyeleri ve diğer sağlık sorunlarına neden olabilirler.
Bazı enerji içecekleri ayrıca, taurin, ginseng, ginkgo biloba gibi diğer uyarıcı maddeler
içerirler. Bu maddelerin bazıları da yan etkilere neden olabilirler. Örneğin, taurin aşırı
tüketildiğinde sinirlilik, baş ağrısı ve hipertansiyona neden olabilir.
Sonuç olarak, enerji içecekleri yüksek kafein, şeker ve diğer uyarıcı maddeler içerirler ve
düzenli tüketimi birçok sağlık sorununa neden olabilir. Sağlıklı bir diyet için, enerji içecekleri
yerine su, bitki çayları ve taze meyve suları gibi daha sağlıklı içecekleri tercih etmek önerilir.
7.Hazır meyve suları
Hazır meyve suları, genellikle yüksek miktarda şeker içerdikleri için sağlıksız olabilirler. Ayrıca,
birçok hazır meyve suyu, yapay tatlandırıcılar, koruyucular ve renklendiriciler içerir.
Hazır meyve suları, meyvelerin özünden yapılırken, sıkma işlemi sırasında lifler ve diğer besin
maddeleri kaybolabilir. Bu nedenle, hazır meyve suları, taze meyvelere kıyasla daha az besin
değeri sağlar.
Hazır meyve suları genellikle yüksek miktarda şeker içerirler. Düzenli olarak tüketildiğinde,
aşırı şeker tüketimi, obezite, diyabet, kalp hastalığı ve diğer sağlık sorunlarına neden olabilir.
Ayrıca, birçok hazır meyve suyu yapay tatlandırıcılar, koruyucular ve renklendiriciler içerir. Bu
maddelerin bazıları, alerjik reaksiyonlara, sindirim sorunlarına ve diğer yan etkilere neden
olabilir. Ayrıca, bazı yapay tatlandırıcıların, vücuttaki glukoz metabolizmasını etkileyebileceği
ve kan şekeri seviyelerini artırabileceği öne sürülmüştür.
Sonuç olarak, hazır meyve suları, yüksek miktarda şeker, yapay tatlandırıcılar, koruyucular ve
renklendiriciler içerirler ve düzenli tüketimi birçok sağlık sorununa neden olabilir. Sağlıklı bir
diyet için, taze meyvelerden yapılan doğal meyve suları veya su, bitki çayları ve diğer daha
sağlıklı içecekler tüketmek önerilir.
8.Kahvaltılık mısır gevrekleri
Kahvaltılık mısır gevrekleri, birçok kişi tarafından günlük kahvaltıda tercih edilen bir
yiyecektir. Ancak, bazı kahvaltılık mısır gevrekleri, yüksek miktarda şeker, tuz, yapay
tatlandırıcılar, renklendiriciler ve koruyucular gibi sağlıksız bileşenler içerebilir. Bu nedenle,
düzenli tüketimi bazı sağlık sorunlarına neden olabilir.
Kahvaltılık mısır gevrekleri, genellikle yüksek miktarda şeker içerirler. Düzenli olarak
tüketildiğinde, aşırı şeker tüketimi, obezite, diyabet, kalp hastalığı ve diğer sağlık sorunlarına
neden olabilir.
Bazı kahvaltılık mısır gevrekleri ayrıca yüksek miktarda tuz içerirler. Aşırı tuz tüketimi, yüksek
tansiyon, kalp hastalığı ve diğer sağlık sorunlarına neden olabilir.
Ayrıca, bazı kahvaltılık mısır gevrekleri yapay tatlandırıcılar, koruyucular ve renklendiriciler
içerirler. Bu maddelerin bazıları, alerjik reaksiyonlara, sindirim sorunlarına ve diğer yan
etkilere neden olabilir.
Kahvaltılık mısır gevrekleri, genellikle lif oranı düşüktür, bu nedenle uzun süre tok kalmanıza
yardımcı olmazlar. Ayrıca, birçok kahvaltılık mısır gevreği, diğer besin maddeleri gibi protein
ve sağlıklı yağlar gibi besin maddelerini de içermezler.
Sonuç olarak, bazı kahvaltılık mısır gevrekleri, yüksek miktarda şeker, tuz, yapay
tatlandırıcılar, koruyucular ve renklendiriciler içerebilir ve düzenli tüketimi bazı sağlık
sorunlarına neden olabilir. Sağlıklı bir kahvaltı için, tam tahıllı ekmekler, yumurta, avokado,
yoğurt, taze meyve ve sebzeler gibi daha besleyici seçenekleri tercih etmek önerilir.
9. 3’ü 1 arada kahveler
Üçü bir arada kahveler, birçok kişi tarafından pratik olmaları nedeniyle tercih edilen bir kahve
çeşididir. Ancak, bazı üçü bir arada kahveler, yüksek miktarda şeker, krem şanti, yapay
tatlandırıcılar ve koruyucular gibi sağlıksız bileşenler içerebilir. Bu nedenle, düzenli tüketimi
bazı sağlık sorunlarına neden olabilir.
Üçü bir arada kahvelerdeki şeker miktarı genellikle yüksektir. Düzenli olarak tüketildiğinde,
aşırı şeker tüketimi, obezite, diyabet, kalp hastalığı ve diğer sağlık sorunlarına neden olabilir.
Ayrıca, bazı üçü bir arada kahveler yapay tatlandırıcılar, koruyucular ve renklendiriciler
içerirler. Bu maddelerin bazıları, alerjik reaksiyonlara, sindirim sorunlarına ve diğer yan
etkilere neden olabilir.
Birçok üçü bir arada kahve, yüksek miktarda krem şanti veya süt tozu içerirler. Bu nedenle,
kalorisi yüksek olabilir ve uzun süre tokluk sağlamazlar. Ayrıca, bazı üçü bir arada kahveler
trans yağ içerebilirler, trans yağların tüketimi ise kalp sağlığı için zararlıdır.
Sonuç olarak, bazı üçü bir arada kahveler, yüksek miktarda şeker, krem şanti, yapay
tatlandırıcılar ve koruyucular gibi sağlıksız bileşenler içerebilir ve düzenli tüketimi bazı sağlık
sorunlarına neden olabilir. Sağlıklı bir kahve tercihi için, evde hazırlanabilen ve içerisine daha
az şeker ve yağ ilave edilen, sade kahve veya doğal tatlandırıcılar kullanarak hazırlanmış
kahve çeşitleri önerilmektedir.
10.Nugget, Şinitzel
Nugget ve şinitzel gibi fast-food tarzı yiyecekler, yüksek yağ ve kalori içerirler. Ayrıca, bu
yiyeceklerde sıklıkla kullanılan işlenmiş tavuk eti de bazı sağlık riskleri taşıyabilir.
İşlenmiş tavuk eti, çoğu zaman kimyasal bileşenler, koruyucular ve yapay tatlandırıcılar içerir.
Ayrıca, işlenmiş tavuk etinde, yüksek miktarda sodyum ve doymuş yağ bulunabilir. Bu
bileşenlerin fazla tüketimi, yüksek tansiyon, kalp hastalığı, obezite ve diğer sağlık sorunlarına
neden olabilir.
Nugget ve şinitzel gibi yiyecekler, genellikle kızartılarak hazırlanırlar ve bu da kalorileri
arttırır. Ayrıca, kızartma işlemi sırasında, trans yağlar gibi zararlı yağlar da oluşabilir. Trans
yağlar, kalp sağlığı için zararlıdır ve tüketimlerinin azaltılması önerilir.
Nugget ve şinitzel gibi yiyecekler ayrıca genellikle düşük besin değerine sahiptirler ve çok az
miktarda lif, vitamin ve mineral içerirler. Bu da, dengeli ve sağlıklı bir beslenme planı için
gereken besin öğelerinin alımını zorlaştırabilir.
Sonuç olarak, nugget ve şinitzel gibi fast-food tarzı yiyecekler, yüksek yağ ve kalori içeriği,
işlenmiş tavuk eti ve trans yağlar gibi zararlı bileşenleri içermeleri nedeniyle düzenli
tüketildiklerinde bazı sağlık sorunlarına neden olabilirler. Sağlıklı bir beslenme planı için, tam
tahıllı ekmek, sebzeler, tam yağlı süt ürünleri, yulaf ezmesi gibi daha dengeli ve besin
açısından zengin yiyecekler tercih edilebilir.
Doç. Dr. Muhammed Keskin
