Kurban Nedir?
Kurban, İslam dininde Allah'a yakınlaşmak amacıyla belirli şartlara uygun olarak kesilen hayvandır. Kelime anlamı itibarıyla "yaklaşmak" ve "Allah'a yakınlık sağlamaya vesile kılınan şey" anlamına gelir. İbadet olarak kurban, Hicretin ikinci yılında emredilmiştir ve Hz. İbrahim ile oğlu İsmail'in kıssasından ilham alınarak uygulanır.
Kurbanın Hükmü
Kurban kesmek, Hanefi mezhebine göre, kurban günlerinde belirli miktarda mala sahip olan kimseler için vaciptir. Bu miktar, 20 miskal (96 gram) altın veya 200 dirhem (640 gram) gümüş değerindedir. Diğer mezheplerde ise kurban kesmek müekked sünnet olarak kabul edilir.
Kurbanın Önemi ve İslam’daki Yeri
Kurban, Allah'a olan teslimiyetin ve sadakatin bir göstergesi olarak önemli bir ibadettir. Kur'an-ı Kerim'de kurban ile ilgili birçok ayet yer almakta olup, bu ibadetin önemi ve hikmeti vurgulanmaktadır:
- "Rabbin için namaz kıl ve (kurban) kes!" (Kevser, 108/2)
- "Biz, oğluna bedel ona büyük bir kurban verdik." (Saffat, 37/107)
Kurban İbadetinin Hikmeti ve Faydaları
- Maddi ve Manevi Temizlik: Kurban, müminin malını temizler ve Allah'a olan teslimiyetini pekiştirir.
- Toplumsal Yardımlaşma: Kurban, fakir ve muhtaç kişilerin etle buluşmasını sağlar, toplumdaki dayanışmayı artırır.
- Kardeşlik ve Paylaşma: İnsanlar arasındaki kardeşlik duygusunu güçlendirir ve paylaşmanın önemini hatırlatır.
- Nefsaniyetle Mücadele: Kurban, mal sevgisinden ve cimrilikten arınmayı öğretir.
Peygamberimizin Kurban Kesme Uygulamaları
Peygamber Efendimiz (s.a.v), kurban kesmeyi hiç terk etmemiş ve ümmetine de bu ibadeti tavsiye etmiştir. Peygamberimiz kurban keserken şu duaları yapardı:
- "Ben Hanif olarak (Allah'ı bir tanıyarak), yüzümü gökleri ve yeri yoktan yaratan Allah'a çevirdim ve ben müşriklerden değilim."
- "Şüphesiz benim namazım, kurbanım, hayatım ve ölümüm hepsi alemlerin Rabbi Allah içindir. O'nun ortağı yoktur. Ben bununla emrolundum ve ben Müslümanların ilkiyim."
Kurban Kesmenin Edepleri
- Kurbanlık Hayvanın Seçimi: Kurban edilecek hayvanın sağlıklı ve besili olması gerekir. Peygamberimiz, gözle görülür kusurları olan hayvanların kurban edilmesini yasaklamıştır.
- Kesim Esnasında Hassasiyet: Hayvanın gözü bağlanmalı ve diğer hayvanların gözü önünde kesilmemelidir. Bıçaklar bilenmiş olmalı ve hayvan hızlı ve acısız bir şekilde kesilmelidir.
- Dua ve Tekbir: Kesim sırasında besmele çekilmeli ve tekbir getirilmelidir. Kesim işlemi mümkünse kurbanı kesecek kişi tarafından yapılmalıdır.
Kurban Duası
Kurban keserken "Bismillahi vallahu ekber" denir ve Peygamberimizin uyguladığı dualar okunur. Bu dualar, kurbanın Allah katında kabulünü ve yapılan ibadetin bereketini artırır.
Kurbanın Faydaları
- Teslimiyet ve İtaat: Kurban, müminin Allah'a olan itaatini ve teslimiyetini gösterir.
- Toplumda Dayanışma: Fakirlere yardım edilerek toplumda birlik ve beraberlik sağlanır.
- Manevi Kazanç: Kurban ibadeti, kişinin maneviyatını güçlendirir ve Allah'a olan yakınlığını artırır.
Kurbanla İlgili Hadisler
- Hz. Âişe (r.a) rivayet eder: "Ademoğlunun Kurban Bayramı’nın birinci günü yaptığı işlerin Allah’a en sevimli olanı, kurban kanı akıtmaktır." (İbn-i Mâce, Edâhî, 3; Tirmizî, Edâhî, 1/1493)
- Ebû Hüreyre (r.a) rivayet eder: "Kim imkânı olduğu hâlde kurban kesmezse, bizim mescidimize yaklaşmasın!" (İbn-i Mâce, Edâhî, 2; Ahmed, II, 321)
Kurban, İslam dininde Allah'a olan yakınlık ve teslimiyetin en önemli göstergelerinden biridir. Müslümanlar, bu ibadeti büyük bir coşkuyla yerine getirir ve bu vesileyle toplumsal dayanışmayı güçlendirir.
