İbn-i Arabi'nin Anadolu Temsilcisi: Molla Fenari
Doğum: 751/1350, Fenar/Bursa
Vefat: 834/1431, Bursa
Gerçek Adı: Şemseddin Muhammed b. Hamza
Eğitim:
- İlköğrenimini babasından aldı.
- Cemaleddin Aksarâyi, Seyyid Şerif Cürcânî ve Ekmeleddin el-Bâbertî’den ders aldı.
- Hadis, fıkıh, tefsir, mantık, kelam ve felsefe ilimlerinde derinleşti.
Görevleri:
- Yıldırım Bayezid’ın emriyle Manastır Medresesi müderrisliği ve Bursa kadılığında 10 yıl görev yaptı.
- Osmanlı Devleti’nde tasavvufa ilgi duyan ilmiye mensuplarındandı.
- Çelebi Sultan Mehmed devrinde ikinci kez Bursa kadılığına getirildi.
- II. Murad tarafından 1425’te müftülük vazifesine tayin edildi.
Ekberiyye Mektebi ve Felsefi Katkıları:
- İbn-i Arâbî’ye nispet edilen Ekberiyye mektebinin görüşlerini Anadolu’da temsil etti.
- Fahreddin er-Râzî’nin geliştirdiği İbn Sînâcı sistemin Osmanlı geleneğine taşınmasında önemli rol oynadı.
İlmiye Sınıfı ve Sosyal Hayatı:
- İlmiye sınıfına tanınan imtiyazlar ilk defa Molla Fenârî ailesine verildi.
- Geçimini sağlamak için ipekçilikle meşgul oldu. Maddi durumu iyi olmasına rağmen sade bir hayat yaşadı.
- 1419’da hac seyahatinden dönerken ilmi müzakereler için Kahire’de bir sene kaldı.
Öğrencileri ve Eserleri:
- Kadızâde-i Rûmî, Kutbuddinzâde İznikî, Mehmed Kâfiyeci, Emîr Sultan ve İbn-i Hacer el-Askalânî gibi âlimler yetiştirdi.
- Kudüs’te bir medrese ile Bursa’da üç mescid ve bir medrese yaptırdı.
- Ardında 10 bin ciltlik bir kütüphane bıraktı.
Eserleri:
- Aynü’l-aʿyân: İşârî tefsir
- Fusûlü’l-bedâyi: Fıkıh usulüne dair eser
- El-Fevâʾidü’l-Fenâriyye: Bir günde yazdığı mantık eseri
- Misbâhu’l-üns: Tasavvufa dair eser
Molla Fenari, tasavvuf ve felsefe alanında derinleşmiş, Osmanlı ilmiye sınıfının önemli bir temsilcisi olarak iz bırakmış bir alimdir. Hem ilmi hem de sosyal katkıları ile Osmanlı İmparatorluğu'nda önemli bir yer edinmiştir.
Editör: Ömer Faruk
